Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, obchodzone 15 sierpnia, to jedno z najstarszych świąt maryjnych w Kościele katolickim. W polskiej tradycji znane jest jako święto Matki Bożej Zielnej. Dogmat o wniebowzięciu NMP ogłosił papież Pius XII w 1950 r. Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny to największy odpust na Jasnej Górze. Na obchody co roku przybywają setki tys. uczestników pieszych pielgrzymek z całego kraju. Biorą w nich udział też pielgrzymi z zagranicy.

Kult Maryi Wniebowziętej był w Kościele bardzo żywy i zdecydowanie wyróżniał się wśród innych. Wystawiono tysiące świątyń pod wezwaniem Matki Bożej Wniebowziętej. Powstało osiem zakonów pod tym wezwaniem. To przekonanie wiernych, że Maryja po śmierci została wraz z ciałem i duszą wzięta do nieba, potwierdził 64 lata temu swoją decyzją papież Pius XII i ogłosił dogmat o wniebowzięciu NMP (dogmat – objawiona, niepodważalna prawda wiary).

Święto ku czci Maryi wziętej do nieba obchodzone było już w pierwszych wiekach pod nazwą “zaśnięcia Maryi”, potem zastąpiono je Wniebowzięciem Najświętszej Maryi Panny. Ok. VI wieku w Konstantynopolu uroczystości ustalono na dzień 15 sierpnia; od następnego stulecia zaczęto je obchodzić i w Europie. Kościoły wschodnie, zachowujące kalendarz starego stylu (juliański) obchodzą święto 13 dni później, czyli 28 sierpnia.

W Jerozolimie obchody święta odbywały się w kościele położonym w pobliżu Ogrodu Oliwnego, gdzie znajdował się grób, z którego – jak głoszono – Maryja została wzięta do nieba.

Święto Wniebowzięcia zalicza się do najstarszych na ziemiach polskich uroczystości maryjnych. Potwierdzeniem tego jest wybór Najświętszej Maryi Panny na patronkę metropolii gnieźnieńskiej w X w. (Królowa Polski). Największym dziełem polskiej sztuki rzeźbiarskiej jest zaś wykonany w XV w. przez Wita Stwosza ołtarz w Kościele Mariackim w Krakowie – przedstawia scenę zaśnięcia, wniebowzięcia i ukoronowania Matki Bożej.

W Kościele katolickim dni poprzedzające uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny są tradycyjnie okresem pielgrzymek do sanktuariów maryjnych, a u unitów i prawosławnych święto Zaśnięcia Maryi poprzedza 14-dniowy post. 15 sierpnia to dzień kulminacji licznych pielgrzymek pieszych, które spotykają się na Jasnej Górze w Częstochowie. Co roku bierze w nich udział ok. 250 tys. pątników z całej Polski.

W tradycji ludowej święto 15 sierpnia jest dziękczynieniem za zebrane plony. Tego dnia przynosi się do kościoła do poświęcenia bukiety złożone ze zbóż, warzyw, owoców, kwiatów i ziół. Wokół święta powstało w kulturze polskiej wiele zwyczajów związanych z poświęconymi w ten dzień wiankami uplecionymi ze świeżych ziół, które miały zabezpieczać przed wieloma chorobami.

15 sierpnia jest także rocznicą “Cudu nad Wisłą”, czyli zwycięstwa wojska polskiego nad sowietami w 1920 r. i ocalenia Europy od zalewu bolszewizmu. Czciciele Maryi w Polsce przypisują je szczególnemu wstawiennictwu Matki Bożej. W tym dniu w latach 1923-47 i ponownie od 1992 r. Wojsko Polskie obchodzi swoje święto.